Opony F1 – technologia, która decyduje o zwycięstwie

O oponach w Formule 1 mówi się często „czarne złoto” – i nie bez powodu. Bez nich nie odbyłby się żaden wyścig, a pełny potencjał bolidu F1 nigdy nie zostałby wykorzystany. To właśnie ogumienie decyduje o tym, jak bolid zachowuje się w zakrętach, jak skutecznie hamuje i jak szybko przyspiesza. W świecie, w którym ułamki sekund rozstrzygają o zwycięstwie, opony stają się jednym z najważniejszych elementów całego układu – łącznikiem między maszyną a nawierzchnią. W artykule przyglądamy się bliżej budowie, właściwościom i technologii opon F1.

Ewolucja opon F1 – więcej niż zmiana rozmiaru

Od sezonu 2022 bolidy F1 wyposażone są w opony 18-calowe, które zastąpiły dotychczasowe 13-calowe odpowiedniki. Firma Pirelli, będąca wyłącznym dostawcą ogumienia dla F1, rozpoczęła prace nad nowym typem opon już w 2014 roku, planując ich debiut w sezonie 2021 – wraz z planowaną rewolucją techniczną. Pandemia COVID-19 pokrzyżowała jednak te plany, dlatego wdrożenie przesunięto na rok 2022.

Prace nad nowym ogumieniem były intensywne – już w 2014 roku bolid zespołu Lotus testował 18-calowe opony. Przez kolejne lata przeprowadzano liczne próby, zarówno aktualnych mieszanek, jak i prototypów. Pirelli szacuje, że nad nowymi oponami spędzono ponad 10 000 godzin w laboratoriach, wykonano 5000 godzin symulacji i stworzono 70 wirtualnych prototypów. Na torze przetestowano 30 różnych specyfikacji, pokonując w sumie 20 000 kilometrów.

Zmienił się nie tylko rozmiar, ale również podejście do konstrukcji. Nowe opony mają szersze okno pracy niż ich poprzednicy z lat 2011–2021, a ich nagrzewanie stało się mniej problematyczne. Ograniczeniu miała ulec także degradacja, choć w tych aspektach wciąż pozostaje pole do dalszych udoskonaleń.

Ciekawostką są również zasady dotyczące koców grzewczych – maksymalna temperatura podgrzewania opon została ograniczona do 70°C (zarówno dla osi przedniej, jak i tylnej). Pierwotnie planowano wycofać koce od 2024 roku, jednak decyzja ta została odroczona – prawdopodobnie nawet do sezonu 2026. Argumentami za ich eliminacją są m.in. zmniejszenie zużycia energii elektrycznej i troska o zrównoważony rozwój.

Przejście na 18-calowe felgi jest też zgodne z trendami w motoryzacji drogowej – większość nowoczesnych samochodów osobowych wyposażana jest dziś w koła o rozmiarach od 17 do 22 cali. Zdobyte przez Pirelli doświadczenie w F1 może więc przełożyć się na rozwój lepszego ogumienia do aut drogowych.

Rodzaje opon F1

Na suchy tor Pirelli przygotowuje pięć mieszanek opon – od najtwardszej (C1) do najbardziej miękkiej (C5). Na każdy weekend wyścigowy wybierane są trzy z nich. Najtwardsze mieszanki (np. C1) stosuje się na najbardziej wymagających torach, takich jak Silverstone czy Suzuka, gdzie liczy się wytrzymałość i odporność na wysoką degradację. Z kolei miękkie mieszanki (np. C5) zapewniają lepszą przyczepność, ale szybciej się zużywają – idealnie sprawdzają się na krótkich, technicznych torach miejskich, takich jak Monako.

W sezonie 2023 wprowadzono także nową mieszankę C0, testowaną m.in. w Abu Zabi i rozważaną pod kątem wspomnianych torów oraz toru w Losail. Dzięki większej odporności na przegrzewanie ma sprostać ekstremalnym warunkom i zwiększonemu obciążeniu ogumienia.

Na mokre warunki przygotowano dwa rodzaje opon: przejściowe (Intermediate) oraz deszczowe (Full Wet). Intermediate stosuje się przy wilgotnej nawierzchni, natomiast Full Wet zapewniają maksymalne odprowadzanie wody podczas intensywnych opadów – każda z deszczowych opon może odprowadzać do 85 litrów wody na sekundę przy prędkości 300 km/h.

Budowa opony F1 – anatomia wyścigowego ogumienia

Opony w Formule 1 to zaawansowane konstrukcyjnie elementy, których dokładny skład stanowi ściśle strzeżoną tajemnicę producentów. Informacje na ich temat są ograniczone – głównie ze względu na konkurencję – dlatego poniższy opis przedstawia ogólną charakterystykę budowy ogumienia F1.

Podstawowym elementem jest tzw. drutówka, czyli stalowa obręcz wzmacniana drutem, która po napompowaniu opony zapiera się o felgę, zapobiegając jej zsuwaniu się. Konstrukcja opony F1 jest typu radialnego, co oznacza obecność osnowy ułożonej równolegle do przekroju poprzecznego opony. Osnowa wykonana jest z materiałów takich jak poliester, nylon czy rayon.

Kolejna warstwa to druga osnowa, przebiegająca wzdłuż opony. Otacza ona stalowe włókna wzmacniające, które nadają ogumieniu odpowiednią sztywność i wytrzymałość. Cała struktura zatopiona jest w warstwie gumy zwanej carcass – pełni ona rolę nośną dla wewnętrznych komponentów.

Następnym istotnym elementem jest bieżnik – wykonany z mieszanki sztucznej gumy, elastomerów, krzemionki oraz innych dodatków. To właśnie bieżnik odpowiada za przenoszenie sił z bolidu na nawierzchnię toru, zapewniając przyczepność, efektywne hamowanie oraz odpowiednią sterowność. W przypadku opon typu slick bieżnik jest całkowicie gładki, co zwiększa powierzchnię styku z asfaltem. Z kolei w oponach przeznaczonych na mokrą nawierzchnię (Intermediate i Full Wet) bieżnik posiada nacięcia, żłobienia i rowki, które odpowiadają za odprowadzanie wody i redukcję zjawiska aquaplaningu.

Od sezonu 2022 opony F1 są montowane na felgach o średnicy 18 cali (45,7 cm). Całkowita średnica opony wynosi 725 mm w przypadku slicków i 735 mm dla opon deszczowych. Szerokość przednich opon mieści się w zakresie od 345 do 375 mm, a tylnych – od 440 do 470 mm, co oznacza mniej niż w czasach 13-calowego ogumienia. Masa opony przedniej to około 9,5 kg, a tylnej – 11,5 kg.

Ile kosztują opony F1?

Jedna opona F1 może kosztować od 1500 do 2500 dolarów, a jej żywotność często kończy się już po kilkunastu okrążeniach. Koszt kompletu ogumienia na cały sezon sięga nawet 3 milionów dolarów – to pokazuje, jak istotnym i kosztownym elementem są opony w świecie Formuły 1. Ich właściwy dobór oraz zarządzanie nimi w trakcie weekendu wyścigowego mogą przesądzić o strategii i końcowym wyniku rywalizacji.

Jakie opony mają bolidy Formula Drive?

Nasze bolidy Williams FW29 wyposażone są w 13-calowe slicki marki Avon – firmy z bogatą historią i doświadczeniem sięgającym końca XIX wieku. Avon przez lata dostarczał ogumienie do Formuły 1, a jeszcze w 2011 roku ubiegał się o rolę oficjalnego dostawcy opon w przetargu FIA.

Dzięki tej technologii możesz sam przekonać się, jak wiele potrafią dać opony typu slick – maksymalna przyczepność, niezwykła responsywność i autentyczne wyścigowe wrażenia. To wszystko czeka na Ciebie podczas jazdy bolidem F1 na torze Silesia Ring.

Nie zwlekaj – zapisz się na wydarzenie „Formula Drive – Poprowadź Bolid F1” i poczuj emocje z najwyższej półki. Szczegóły znajdziesz na stronie www.formula-drive.pl.